Hệ thống Internet vệ tinh SpaceS, hay SpaceSail, được xem là đối thủ cạnh tranh của Starlink, nhằm cung cấp kết nối Internet cho cả mục đích quân sự lẫn dân sự tại Trung Quốc.

Vào đầu tháng 11, tên lửa Trường Chinh 6a đã được phóng từ Trung tâm Vệ tinh Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây, miền bắc Trung Quốc, mang theo lô vệ tinh thứ ba của mạng lưới Qianfan, hay còn gọi là SpaceSail. Mục tiêu của dự án này là triển khai một “siêu chòm sao” gồm hàng nghìn vệ tinh, giúp cung cấp truy cập Internet tốc độ cao cho người dùng trên toàn thế giới. SpaceSail thuộc sở hữu của Shanghai Spacecom Satellite Technology (SSST), công ty có trụ sở tại Thượng Hải.

Qianfan, có nghĩa là “hàng nghìn cánh buồm”, hoạt động tương tự như Starlink của SpaceX. Sau 4 năm thành công với việc ký hợp đồng với các hãng hàng không, tàu du lịch và hơn 4 triệu người dùng cá nhân, SpaceX đã giúp tăng giá trị công ty lên khoảng 350 tỷ USD. Starlink hiện có gần 7.000 vệ tinh trên quỹ đạo, với kế hoạch mở rộng lên đến 12.000 vệ tinh trong vài năm tới, hoàn thành chòm sao gồm hơn 40.000 vệ tinh.

Trong khi đó, Qianfan, còn được gọi là “G60 Starlink” theo tên một con đường cao tốc ở miền nam Trung Quốc, được thiết kế với chức năng tương tự nhưng có quy mô nhỏ hơn. Hai lô vệ tinh đầu tiên, mỗi lô 18 vệ tinh, đã được phóng vào tháng 8 và tháng 10. Theo các báo cáo từ Trung Quốc, dự kiến sẽ có 648 vệ tinh của SpaceSail được triển khai vào cuối năm 2025.

SpaceSail giúp kết nối Internet cho người dân ở các vùng nông thôn Trung Quốc, nơi khoảng 300 triệu người vẫn chưa thể truy cập Internet thường xuyên. Mặc dù Trung Quốc đã đẩy mạnh công nghiệp hóa với tốc độ cao trong suốt ba thập kỷ qua, nhưng vẫn còn một bộ phận lớn dân cư thiếu kết nối mạng. Trong khi đó, Starlink không thể cung cấp dịch vụ tại Trung Quốc do chưa có giấy phép hoạt động.

Bên cạnh việc phục vụ trong nước, SpaceSail còn tìm kiếm cơ hội mở rộng ra thị trường quốc tế, đặc biệt ở các quốc gia như Iran và Nga, nơi Starlink bị cấm. Vào tháng 11, công ty thông báo đã ký kết thỏa thuận với chính phủ Brazil để triển khai dịch vụ Internet vệ tinh tại đây trong vòng hai năm tới, đồng thời dự kiến mở một công ty con tại Brazil vào cuối năm nay.

SpaceSail là một phần trong chiến lược không gian lớn của Trung Quốc, thể hiện sự thúc đẩy mạnh mẽ trong đầu tư vào các công nghệ vũ trụ. Steven Feldstein, nhà phân tích tại Carnegie Endowment for International Peace, nhận xét rằng Trung Quốc đang mạnh tay đầu tư vào các dự án không gian, như các trạm không gian Tiangong và sứ mệnh Thường Nga 6 (Chang’e 6), nhằm tăng cường sự hiện diện và khả năng công nghệ trong lĩnh vực này.

Một ứng dụng quan trọng khác của SpaceSail là phục vụ cho mục đích quân sự. Blaine Curcio, CEO của công ty nghiên cứu không gian Orbital Gateway Consulting tại Hong Kong, cho rằng “siêu chòm sao” vệ tinh như SpaceSail sẽ trở thành cơ sở hạ tầng chiến lược quan trọng cho những quốc gia có quy mô và tham vọng lớn, làm tăng thêm khả năng cạnh tranh và bảo vệ lợi ích quốc gia.

Vào năm 2020, chính phủ Trung Quốc đã công nhận việc xây dựng một “siêu chòm sao” vệ tinh kiểu Starlink là một ưu tiên chiến lược. Các quốc gia khác như Châu Âu, Ấn Độ, Nga và đảo Đài Loan cũng bày tỏ quan tâm đến việc phát triển các chòm sao vệ tinh riêng.

Starlink của SpaceX đã chứng minh giá trị quân sự trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, khi binh sĩ Ukraine sử dụng Internet vệ tinh để điều khiển máy bay không người lái và duy trì liên lạc với các sở chỉ huy. Điều này đặt ra câu hỏi về khả năng của Trung Quốc trong việc phát triển và triển khai hệ thống tương tự.

Một thách thức lớn đối với Trung Quốc là thiếu các tên lửa tái sử dụng, điều này có thể làm tăng chi phí so với Starlink của SpaceX. Tuy nhiên, Trung Quốc có lợi thế trong sản xuất hàng loạt, điều này giúp giảm chi phí sản xuất vệ tinh. Theo Blaine Curcio, Trung Quốc đang phát triển một mạng lưới khởi nghiệp phóng tên lửa, với sự hợp tác của 40-50 công ty, nhiều trong số đó đang phát triển tên lửa tái sử dụng.