Năm 2024 chứng kiến một loạt sự cố công nghệ gây xôn xao, ảnh hưởng đến hàng triệu người dùng toàn cầu. Từ các vụ “sập” dịch vụ của các ông lớn như Meta cho đến các cuộc tấn công mạng làm gián đoạn hàng loạt hệ thống, công nghệ dường như đã bộc lộ nhiều điểm yếu nghiêm trọng. Dưới đây là những sự kiện công nghệ đáng chú ý nhất trong năm qua:
1. Meta “sập” hệ thống toàn diện
Vào ngày 5/3, người dùng của Facebook, Instagram, Messenger, Threads và nền tảng thực tế ảo Horizon Worlds của Meta bất ngờ gặp phải sự cố đăng xuất khi đang sử dụng. Các thông báo lỗi liên tiếp xuất hiện, bao gồm “trang web không có sẵn, liên kết đã hỏng hoặc bị xóa” và “phiên đã hết hạn”. Trong 10 phút đầu, Downdetector ghi nhận gần 400.000 báo cáo sự cố, đạt đỉnh 11,1 triệu báo cáo. Sự cố kéo dài hai giờ trước khi hồi phục, nhưng nhiều người vẫn gặp khó khăn trong việc đăng nhập. Meta khẳng định đây là sự cố kỹ thuật và phủ nhận bị tấn công. Được xem là sự cố công nghệ lớn nhất nửa đầu năm 2024, sự cố này khiến hơn 3 tỷ người dùng bị ảnh hưởng.
2. “Màn hình xanh chết chóc” (BSOD – Blue Screen Of Death)
Ngày 19/7, hàng triệu máy tính Windows toàn cầu gặp phải lỗi “màn hình xanh chết chóc” (BSoD) sau khi bản cập nhật Falcon Sensor của CrowdStrike gặp sự cố. Sự cố này ảnh hưởng đến khoảng 8,5 triệu máy tính và khiến các dịch vụ trực tuyến gặp rắc rối lớn. Các chuyên gia cho rằng việc khắc phục hoàn toàn có thể mất hàng tuần, và thiệt hại cho các doanh nghiệp lớn có thể lên đến 5,4 tỷ USD.
3. Hai nhà mạng Mỹ gặp sự cố, hàng triệu người mất liên lạc
Năm 2024, hai nhà mạng lớn của Mỹ gặp sự cố nghiêm trọng. Ngày 22/2, AT&T gián đoạn dịch vụ 4G/5G trong 12 tiếng, ảnh hưởng 92 triệu thuê bao tại nhiều bang và khiến số khẩn cấp 911 nhận 25.000 cuộc gọi. Ngày 22/9, Verizon gặp lỗi khiến hàng triệu người không thể kết nối mạng, với 2,4 triệu lượt báo cáo trên Downdetector. Cả hai sự cố kéo dài nhiều giờ trước khi được khắc phục.
4. Lỗi Nền Tảng Game: Roblox, Xbox Live và PlayStation Network
Trong năm 2024, hàng loạt nền tảng game lớn gặp sự cố kỹ thuật nghiêm trọng. Tháng 6, Roblox gián đoạn kết nối do lỗi hạ tầng, khiến người dùng không thể chơi game hay tải ứng dụng trong nhiều giờ. Đến tháng 7, Xbox Live cũng trục trặc, ảnh hưởng đến người chơi ở Mỹ, châu Âu, và châu Á, với 1,2 triệu báo cáo trên Downdetector. Cuối tháng 9, PlayStation Network gặp sự cố tương tự, khiến hàng triệu người không thể truy cập dịch vụ. Cả Microsoft và Sony đều không công bố nguyên nhân chính thức.
5. Doanh nghiệp Mỹ quay về dùng giấy sau các cuộc tấn công mạng
Tháng 6/2024, CDK – nhà cung cấp phần mềm quản lý cho 15.000 đại lý ôtô tại Mỹ – bị nhóm hacker BlackSuit tấn công, khiến nhiều công ty như AutoNation phải quay lại dùng giấy ghi chép do hệ thống máy tính không hoạt động.
Đến tháng 11, Blue Yonder, công ty con của Panasonic, bị ransomware tấn công, khiến các cửa hàng Starbucks tại Bắc Mỹ phải sắp xếp lịch làm việc bằng phương pháp thủ công. Sự cố còn ảnh hưởng đến nhiều doanh nghiệp tại Mỹ, Anh và châu Âu sử dụng phần mềm của Blue Yonder, gây gián đoạn hoạt động trên diện rộng.
6. Robot hút bụi bị hacker điều khiển và phát lời chửi thề
Tháng 5/2024, nhiều robot hút bụi Deebot X2 của Ecovacs tại Mỹ bị hacker chiếm quyền điều khiển, phát lời chửi thề qua loa tích hợp và thực hiện hành vi bất thường, như đuổi theo thú cưng trong nhà. Sự cố bắt nguồn từ rò rỉ dữ liệu bên thứ ba, khiến tài khoản IoT của người dùng bị lộ.
Ecovacs đã xin lỗi và cập nhật phần mềm để khắc phục. Theo chuyên gia, các robot sử dụng cảm biến Lidar, như sản phẩm của Ecovacs, LG, Samsung, iRobot, Roborock, đều tiềm ẩn rủi ro bảo mật tương tự khi bị tin tặc tấn công.
7. Bùng nổ Ransomware tại Việt Nam: Các doanh nghiệp lớn trở thành nạn nhân
Trong nửa đầu năm 2024, Việt Nam đối mặt với làn sóng tấn công mã độc tống tiền (ransomware) nghiêm trọng, ảnh hưởng đến ít nhất bốn doanh nghiệp lớn, gây gián đoạn dịch vụ và tổn hại về tài chính lẫn uy tín. Điển hình là công ty chứng khoán VnDirect bị mã hóa dữ liệu vào tháng 3, buộc phải ngừng hoạt động gần một tuần. Tiếp đến, tháng 4, Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOIL) cũng trở thành nạn nhân, khiến hệ thống công nghệ thông tin bị ngưng trệ trong nhiều ngày. Đến tháng 6, ransomware tấn công Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post), làm gián đoạn dịch vụ chuyển phát trong khoảng 4 ngày.
Theo thống kê của Viettel Cyber Security, từ đầu năm, cả nước ghi nhận 26 vụ ransomware do 12 nhóm tin tặc thực hiện, với LockBit đứng đầu, chiếm gần 50% số vụ. Lợi nhuận hàng trăm triệu USD từ các cuộc tấn công này thúc đẩy tin tặc gia tăng hoạt động. Xu hướng cung cấp ransomware dưới dạng dịch vụ (RaaS) khiến các nhóm nhỏ lẻ dễ dàng tiếp cận công cụ tấn công, nhắm đến các thị trường mới như Việt Nam. Hệ quả là số vụ ransomware ngày càng tăng, gây lo ngại về mức độ an toàn của các doanh nghiệp trong nước.
Năm 2024 là một năm đầy thử thách đối với các nền tảng công nghệ, mạng xã hội và các dịch vụ trực tuyến. Những sự cố trên không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn đặt ra câu hỏi về an toàn và bảo mật trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ. Các doanh nghiệp và người dùng cần cảnh giác và chuẩn bị tốt hơn để đối phó với những thách thức này trong tương lai.
